Sveti Sava (Nemanjić) I - Nikanor Grujić (1861)

Sveti Sava (Nemanjić). Autor: Nikanor Grujić. Knjiga prva i jedina objavljena. Prvo izdanje, Sremski Karlovci 1861. godine.

O autoru

Nikanor Grujić (Lipovo, 13. decembar 1810 — Pakrac, 20. april 1887). Književnik, pesnik, crkveni govornik, vladika pakrački, u pesništvu nazvan Srb Milutin. Na Majskoj skupštini 1848. bio je jedan od dva glavna govornika, te je posle njegova govora proglašena Srpska Vojvodina i izabran vojvoda. U književnosti se javio 1836. U početku se potpisivao krštenim imenom, a kad se s takim potpisom javi u Gajevoj „Danici" još jedan poeta - on svom ličnom imenu dodade i narodno : Srb-Milutin. Počeo je pisati patriotske i sentimentalne pesme, koje su se već pre Branka Radičevića isticale čistotom jezika i narodnim duhom. Pedesetih godina, pod raznim potpisima, štampao je prigodne i alegorične pesme protiv bečkog apsolutizma. Godine 1861. izdao je epski, pobožno-patriotski spev Sveti Sava Nemanjić.

O knjizi

Posebno mesto u poetskoj književnosti srpskoj zauzima "Sveti Sava", koga je napisao Nikanor Grujić i od koga je samo prvi deo štampan, u Karlovcima 1861. godine. Ovaj posao Grujićev nije pobožan spev u običnom smislu; u njemu je toliko studije i više umetničke koncepcije da je šteta što je Grujić po izradi drugoga dela koji je ostao u rukopisu prekinuo dalji rad koji je imao da se razvije u veliku poemu. Klasički obrazovan, književno odlično spreman i po osećanju i reči istiniti pesnik, Grujić je u „Svetom Savi“ zasnovao ep koji po mnogim odlikama stoji usamljen u ovoj vrsti književnosti kod Srba. Objavljeni deo obuhvata poznato kazivanje o Rastkovu odlasku u Sv. Goru, poteru i događaje one noći kada ga košljenici nađu u manastiru. Četrnaesto-složni stihovi, s redovnim uzastopnim slikovima, održavaju ozbiljnost pesničke dikcije do kraja, i daju delu kolorit uzvišenog pesničkog čina.