Crkvenska istorija Sokrata sholastika - prev. Vladika Gavrilo, izd. Teodosije Mraović (1886)

Sokrat Sholastik ili Sokrat iz Carigrada (grč. Σωκράτης, 380–440 bio je pravnik iz Carigrada koji je nastavio Evsevijevu Crkvenu istoriju sve do 439. godine. Sokrat je izuzetno pouzdan u iznošenju podataka te istovremeno obrađuje i crkvenu i svetovnu istoriju. Mnogi dokumenti koje je umetnuo u tekst, kao što su odluke sabora, poslanice careva i episkopa, dodatno povećavaju vrednost njegovog dela. I pored toga što njegovo poznato delo Crkvena istorija predstavlja jednu od najranije napisanih istorija hrišćanske crkve, još uvek postoji mnoštvo nepoznanica kada je reč o njegovom životu.

Pretpostavlja se da je rođen u Carigradu, i da je u rodnom gradu proveo najveći deo života baveći se advokaturom. Jedna od nepoznanica je i to da li je on pripadao kleru. Po svemu sudeći, Sokrat Sholastik nije imao neko naročito teološko obrazovanje, a takođe nije previše dobro poznavao ni teološku književnost svog vremena. Sokratovo delo obuhvata period od 305. do 439. godine, tj. do okončanja sedamnaestog konzulstva cara Teodosija II.

Crkvena istorija Sokrata Sholastika ostaje i do danas jedno od najvažnijih dela za izučavanje istorije crkve, pogotovo zbog činjenice da je samo u Sokratovom delu sačuvano mnoštvo dokumenata čiji su originali danas izgubljeni.