Pesme jednoga proletera - Andra Kostić (1910)

Stihovi i proza proleterskog pisca A. Kostića i njegov glumački angažman bili su rezultat dubokog saznanja bolne istine o disharmoničnosti društvenih odnosa. Istinu o tome servirao je kao odušak svome urođenom revoltu protiv nepravde i eksploatacije radnika.

Andra Kostić Prizrenac : Solunac, pesnik, boem, filozof, glumac i satiričar, rođen u Prizrenu 1886. U Beograd dolazi 1900. kako bi izučio bravarski zanat. Bio je smešten u sirotinjskom domu. Zbog teških životnih uslova buni se i organizuje štrajk zbog čega je odmah najuren iz doma. Svoju sudbinu od tada vezuje za sudbinu radničke klase. Učestvuje u čuvenim ,,martovskim demonstracijama“ 1903. na zboru obalskih radnika u Savamali 1905. i štrajku radnika fabrike šećepa na Čukarici 1907. godine.

Tada stiče poznanstvo sa D. Tucovićem i D. Popovićem i razvija se pod njihovim uticajem. Sve više ga okupira pozornica, živa reč, agitacija sa bine, satira, pesma, što će konačno i opredeliti njegov životni put. Napušta zanat i potpuno se posvećuje sceni.

U Pesmama jednog proletera formom satire šibao je direktno kao bičem bogova poroke i zablude društva. Spev Pogibije disidenata je satira na socijaldemokratske disidente u Srbiji.

Bio je učesnik u balkanskim ratovima i Prvom svetskom patu. Kao vojnik prešao je Albaniju, bio na Krfu i Solunskom frontu, odakle 1917. odlazi u Lazuazu kod Bizerte gde pristupa Srpskom vojničkom logorskom pozorištu. Mnogi njegovi radovi su pre izvođenja cenzurisani.

Nakon prvog svetskog rata u dva maha je hapšen zbog političkog rada. Pesnik radnika i siromaha i malih ljudi postepeno će se predavati krčmi, „toj postojbini svih nezbrinutih ljudi“ u svim nečovečnim društvima. U skadarlijskim krčmama nalaziće svoj „odmor“ pored šljivovice. 1934. povodom dvadesetpetogodišnjice njegovog glumačkog rada, organizovana je proslava. Tom prilikom slavna Žanka Stokić predala mu je 25.000 dinara kao dar drugova glumaca. U proleće 1935. teško oboleo biva smešten u Državnu bolnicu gde umire 18. oktobra iste godine.

Književnik Rade Drainac, jedan od njegovih dugogodišnjih sapatnika i kafanskih saputnika, u nekrologu objavljenom u listu Pravda 19. X 1935. između ostalog piše: ,,Te odlike su od Andre Kostića činile, za moj račun, većeg pesnika od Abraševića, koga je Skerlić, tek da napravi jednog socijalističkog pesnika, preuveličao. Doduše Abraševićeva forma je nešto lepša i skladnija, ali je važnija sadržina Andrinih narodnih pevanja.

S prvim literarnim prilozima javio se 1904. Posle oslobođenja 1945. njegovi radovi su preštampavani u raznim publikacijama. Objavio je sledeće knjige: Pesme jednog proletera, Beograd, 1910; Pogibije disidenata, spev, Beograd, 1912; Produkcije, Beograd, 1912; Andra u Africi, Beograd, 1921; Iz afričkog logora, 1921; Andrine priče, Beograd, bez godine izdanja.

U Pesmama jednog proletera formom satire šibao je direktno kao bičem bogova poroke i zablude društva. Spev Pogibije disidenata je satira na socijaldemokratske disidente u Srbiji. Težak život i stradanje naših vojnika u Africi za vreme Prvog svetskog rata ovekovečio je u sastavima koji čine sadržaj knjižica Andra u Africi i Iz afričkog logora. To su u stvari pesme, deklamacije i produkcije iz afričkog logorskog pozorišta u Lazuazu.

Biografija preuzeta sa FB stranice "Prizrenski pomenik"